60 χρόνια από την ίδρυση της ιστορικής Ε.Π.Σ. ΒορειοΔυτικής Μακεδονίας - Ιστορική αναδρομή

Στις 3 Νοεμβρίου 2017 συμπληρώθηκαν 60 χρόνια από την ολοκλήρωση του πρώτου πρωταθλήματος της ιστορικής Ένωσης Ποδοσφαιρικών Σωματείων ΒορειοΔυτικής Μακεδονίας (Ε.Π.Σ. Β/Δ.Μ.).

Η Ε.Π.Σ. Β/Δ.Μ. ιδρύθηκε το 1957 μετά από πολύχρονες προσπάθειες των παραγόντων των σωματείων της περιοχής που μέχρι τότε αγωνιζόταν υπό τη σκέπη της Ε.Π.Σ. Μακεδονίας, με έδρα την Θεσσαλονίκη.

Με πρωτεργάτη τον Κοζανίτη δικηγόρο Μερκούρη Κυρατσού, που αργότερα διετέλεσε πρόεδρος του Ολυμπιακού Κοζάνης, Δήμαρχος Κοζάνης και βουλευτής Ν. Κοζάνης, η Ε.Π.Σ. Β/Δ.Μ. αναγνωρίστηκε από το Πρωτοδικείο Κοζάνης με την απόφαση αρ. 109/9-5-1957.

Οι παράγοντες των σωματείων που υπέγραψαν το ιδρυτικό καταστατικό της Ε.Π.Σ. Β/Δ.Μ. ήταν οι Σπυρίδων Ακριτίδης ως εκπρόσωπος του Άρη και του Πτολεμαίου Πτολεμαΐδας, Θωμάς Τυπάλδης του Άρη Καστοριάς, Στέφανος Κυρατζής της Ορεστιάδας Καστοριάς, Μιχαήλ Φερδής του Ατρόμητου Καστοριάς, Αρίσταρχος Μαυρίδης του Παναργειακού Άργους Ορεστικού, Δημήτριος Τσιολάκης του Ολυμπιακού Κοζάνης και Ευάγγελος Χονδροκώστας του Μακεδονικού Κοζάνης.

Η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία με την αρ. 55033/28-6-1957 απόφαση της αναγνώρισε επίσημα την Ε.Π.Σ. Β/Δ.Μ. με έδρα την Κοζάνη και με περιοχή αυτήν των Νομών Φλώρινας, Κοζάνης και Καστοριάς (τα Γρεβενά τότε ήταν επαρχία του Νομού Κοζάνης).

Με την ίδια απόφαση εντάχθηκαν στη δύναμη της νέας Ένωσης τα παρακάτω 16 σωματεία που αποσπάστηκαν από την Ε.Π.Σ. Μακεδονίας:

«Ελλάς» Φλώρινας, «Ολυμπιακός» Κοζάνης, «Μακεδονικός» Κοζάνης, «Μέγας Αλέξανδρος» Φλώρινας, «Ατρόμητος» Καστοριάς, «Άρης» Πτολεμαΐδας, «Ορεστιάς» Καστοριάς, «Αρης» Καστοριάς, «Πτολεμαίος» Πτολεμαΐδας, «Ερμής» Αμυνταίου, «Παναργειακός» Άργους Ορεστικού, «Μακεδονικός» Σιάτιστας, «Πυρσός» Γρεβενών, «Τιτάν» Σερβίων, «Ηρακλής» Πτολεμαΐδας και «Ηρακλής» Κοζάνης.
Το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο της Ε.Π.Σ. Β/Δ.Μ., που προήλθε από τη Γενική Συνέλευση της  2-5-1957 είχε ως εξής: Πρόεδρος Μερκούρης Κυρατσούς, Αντιπρόεδρος Σπύρος Ακριτίδης, Γεν. Γραμματέας Ιωάννης Γκοβεδάρος, Ταμίας Κίμων Μελανοφρύδης, Έφορος  Κωνσταντίνος Μπέλτσος, Μέλος Μιχαήλ Φερδής, Μέλος Πέτρος Τριανταφυλλίδης.

Από το 1957 η Ε.Π.Σ. Β/Δ. Μ. διοργάνωσε πρωταθλήματα με ομάδες και των τεσσάρων νομών (Κοζάνης, Καστοριάς, Φλώρινας και Γρεβενών) για 22 συνεχόμενα χρόνια, έως το 1978.
Το 1978 αναγνωρίστηκε η Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Καστοριάς «ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ» με έδρα την Καστοριά και περιοχή αυτήν του Νομού Καστοριάς και διοργάνωσε το πρώτο πρωτάθλημα της την σαιζόν 1978-79 με τα σωματεία που αποσπάστηκαν από την  Ε.Π.Σ. Β/Δ.Μ.
Σήμερα (2017-18) η Ε.Π.Σ. Καστοριάς διοργανώνει πρωταθλήματα Α’ Κατηγορίας (14 ομάδες) και Β’ Κατηγορίας (14 ομάδες), συνολικά 28 ενεργές ομάδες.

Επίσης η Ε.Π.Σ. Καστοριάς διοργανώνει και πρωταθλήματα υποδομών.
Πρόεδρος της Ε.Π.Σ. Καστοριάς είναι ο Δημήτριος Τριανταφύλλου.
Το 1980 αναγνωρίστηκε η Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Φλώρινας «ΛΥΓΚΗΣΤΙΣ» με έδρα τη Φλώρινα και περιοχή αυτήν του Νομού Φλώρινας και αποσπάστηκαν τα σωματεία της από την Ε.Π.Σ. Β/Δ.Μ.
Σήμερα (σαιζόν 2017-18) η Ε.Π.Σ. Φλώρινας διοργανώνει πρωτάθλημα Α1 Κατηγορίας (12 ομάδες), Α’ Κατηγορίας (11 ομάδες) και Β’ Κατηγορίας (8 ομάδες), σύνολο 31 ενεργές ομάδες.

Η Ε.Π.Σ. Φλώρινας διοργανώνει και πρωταθλήματα υποδομών αν και κάποια σωματεία της δηλώνουν συμμετοχή στα πρωταθλήματα υποδομών της Ε.Π.Σ. Κοζάνης για γεωγραφικούς αλλά και αγωνιστικούς λόγους.
Πρόεδρος της Ε.Π.Σ. Φλώρινας είναι ο Κωνσταντίνος Αντωνιάδης.
Το 1983 αναγνωρίστηκε η Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Γρεβενών  με έδρα τα Γρεβενά και περιοχή αυτήν του Νομού Γρεβενών και αποσπάστηκαν τα σωματεία της από την Ε.Π.Σ. Β/Δ.Μ.
Σήμερα (σαιζόν 2017-18) η ΕΠΣ Γρεβενών παραμένει η «μικρότερη» ένωση της Βορειοδυτικής Μακεδονίας και διοργανώνει πρωτάθλημα Α’ Κατηγορίας με 11 ομάδες και Β’ Κατηγορίας με 7 ομάδες, συνολικά 18 ενεργές ομάδες.

Η Ε.Π.Σ. Γρεβενών δεν διοργανώνει πρωταθλήματα υποδομών και κάποιες ομάδες της αγωνίζονται στα πρωταθλήματα υποδομών της Ε.Π.Σ. Κοζάνης.
Πρόεδρος της ΕΠΣ Γρεβενών είναι ο Δημοσθένης Κουπτσίδης.
Με τροποποίηση του καταστατικού της το 1985 η Ε.Π.Σ. Β/Δ. Μ. μετονομάστηκε σε Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Κοζάνης, αφού πλέον εκπροσωπούσε μόνο τα σωματεία του Νομού Κοζάνης.
Η Ε.Π.Σ. Κοζάνης διατήρησε το σήμα της Ε.Π.Σ Β/Δ.Μ. με τον λόγιο, πολιτικό και αγωνιστή του 1821, τον Κοζανίτη Γεώργιο Λασσάνη (1793-1870).
Η Ε.Π.Σ. Κοζάνης είναι μια από τις μεγαλύτερες Ενώσεις της χώρας, αφού κατά καιρούς αγωνίστηκαν στα πρωταθλήματα της πάνω από 170 σωματεία (μόνο του Νομού Κοζάνης).
Σήμερα (σαιζόν 2017-18) η Ε.Π.Σ. Κοζάνης διοργανώνει πρωτάθλημα Α’ Κατηγορίας (16 ομάδες), Β’ Κατηγορίας (26 ομάδες σε δύο ομίλους των 13) και Γ’ Κατηγορίας (10 ομάδες), σύνολο 52 ενεργές ομάδες.
Η Ε.Π.Σ. Κοζάνης επίσης διοργανώνει αξιόλογα επίσημα πρωταθλήματα υποδομών στα οποία συμμετέχουν και ομάδες της Ε.Π.Σ. Φλώρινας κι Ε.Π.Σ. Γρεβενών (η Ε.Π.Σ. Καστοριάς διοργανώνει τα δικά της ηλικιακά πρωταθλήματα).

Πρόεδρος της Ε.Π.Σ. Κοζάνης είναι ο Νικόλαος Σάββας.
Από τα 16 ιδρυτικά σωματεία της Ε.Π.Σ. Β/Δ.Μ του 1957 σήμερα υπάρχουν αναλλοίωτα στην αρχική τους μορφή μόνο τρία σωματεία: ο Γ.Σ. Ερμής Αμυνταίου της Ε.Π.Σ. Φλώρινας (Α.Μ. 524, έτος ίδρυσης 1926), ο Α.Σ. Τιτάν Σερβίων της Ε.Π.Σ. Κοζάνης (Α.Μ. 577, έτος ίδρυσης 1926) κι ο Α.Σ. Παναργειακός Αργους Ορεστικού της Ε.Π.Σ. Καστοριάς (A.M. 525, έτος ίδρυσης 1953).
Ο Α.Σ. Ολυμπιακός Κοζάνης (Α.Μ. 106, έτος ίδρυσης 1928) κι ο Γ.Σ. Μακεδονικός Κοζάνης (Α.Μ. 125, έτος ίδρυσης 1928) συνενώθηκαν το 1964 για να δημιουργηθεί το σημερινό Φίλαθλο Σωματείο «Κοζάνη» που «κληρονόμησε» τον Α.Μ. 106 του Ολυμπιακού.

Από την συνένωση του 1964 προέκυψε και η θυγατρική ομάδα-φυτώριο «Λασσάνης» Κοζάνης που «κληρονόμησε» τον Α.Μ. 125 του Μακεδονικού. Ο Λασσάνης Κοζάνης το 1978 μετονομάστηκε στον σημερινό Φ.Σ. Μακεδονικό Κοζάνης που διατηρεί τον αρχικό Α.Μ. 125 του ιστορικού Γ.Σ. Μακεδονικού Κοζάνης.

Ο Α.Σ. Αρης Πτολεμαΐδας (Α.Μ. 405, έτος ίδρυσης 1928) συνενώθηκε με τον Α.Γ.Σ. Πτολεμαίο Πτολεμαΐδας (Α.Μ. 453, έτος ίδρυσης 1926) το 1978 για να δημιουργηθεί ο Α.Γ.Σ. Εορδαϊκός Πτολεμαΐδας ο οποίος διαλύθηκε το 1998.

Ο Α.Γ.Σ. Ορεστιάδα Καστοριάς (Α.Μ. 422, έτος ίδρυσης 1926), ο Α.Σ. Ατρόμητος Καστοριάς (Α.Μ. 320, έτος ίδρυσης 1930) κι ο Αρης Καστοριάς (Α.Μ. 423, έτος ίδρυσης 1928) συνενώθηκαν το 1963 για να δημιουργηθεί ο σημερινός Α.Γ.Σ.Κ. «Καστοριά» με Α.Μ. 423 το οποίο «κληρονόμησε» από τον Αρη Καστοριάς.

Η Καστοριά είναι η σημαντικότερη και περισσότερο πετυχημένη ομάδα της Βορειοδυτικής Μακεδονίας καθώς κατέκτησε το Κύπελλο Ελλάδος 1979-80 και αγωνίστηκε 10 φορές στην Α’ Εθνική (από το 1974-75, 9 συνεχόμενες σαιζόν έως το 1982-83 και για 10^η και τελευταία φορά το 1996-97).
Ο αρχικός Σ.Φ. Μακεδονικός Σιάτιστας (Α.Μ. 575, έτος ίδρυσης 1952) και ο Φ.Α.Σ. Πυρσός Γρεβενών (Α.Μ. 576, έτος ίδρυσης 1927) πέρασαν από διάφορες συγχωνεύσεις και μετονομασίες και σήμερα αγωνίζονται ως Φ.Σ. Μακεδονικός Σιάτιστας (Ε.Π.Σ. Κοζάνης) και ως Φ.Α.Σ. Πυρσός Γρεβενών (Ε.Π.Σ. Γρεβενών) αντίστοιχα.
Ο Α.Σ. Μέγας Αλέξανδρος Φλώρινας (Α.Μ. 256, έτος ίδρυσης 1923) και ο Α.Σ. Ελλάς Φλώρινας (Α.Μ. 55, έτος ίδρυσης 1934) συγχωνεύτηκαν το 1961 για να ιδρυθεί ο Νικηφόρος Φλώρινας που το 1968 μετονομάστηκε σε Α.Σ. Φλώρινας.

Ο Α.Σ. Ηρακλής Πτολεμαΐδας (Α.Μ. 593, έτος ίδρυσης 1953) μετονομάστηκε σε Α.Ε.Σ. Ηρακλής Πτολεμαΐδας το 1975 και αργότερα μέσω συγχωνεύσεων και μετονομασιών κατέληξε σε «Ακαδημία Πτολεμαΐδας» (Α.Μ. 2147), μία ομάδα που σήμερα δεν είναι ενεργή.

Τέλος ο Α.Σ. Ηρακλής Κοζάνης (Α.Μ. 614, έτος ίδρυσης 1952) διαλύθηκε το 1957, χωρίς να έχει αγωνιστεί ποτέ σε επίσημο αγώνα πρωταθλήματος ή κυπέλλου (μόνο σε φιλικά), με τους παίκτες του να μεταγράφονται στον Ολυμπιακό και τον Μακεδονικό Κοζάνης.

Από τις 16 ιδρυτικές ομάδες της Ε.Π.Σ. ΒορειοΔυτικής Μακεδονίας στο πρώτο πρωτάθλημα το καλοκαίρι του 1957 δεν δήλωσαν συμμετοχή οι Ηρακλής Πτολεμαΐδας, Ηρακλής Κοζάνης, Μακεδονικός Σιάτιστας, Ερμής Αμυνταίου και Τιτάν Σερβίων.

Οι 11 ομάδες που δήλωσαν συμμετοχή χωρίστηκαν γεωγραφικά σε δύο ομίλους.
Στον Α’ Ομιλο με 6 ομάδες (Ολυμπιακός Κοζάνης, Μακεδονικός Κοζάνης, Αρης Πτολεμαΐδας, Πτολεμαίος Πτολεμαΐδας, Ελλάς Φλώρινας και Μ. Αλέξανδρος Φλώρινας) και στον Β’ Ομιλο με 5 ομάδες (Αρης Καστοριάς, Ατρόμητος Καστοριάς, Ορεστιάδα Καστοριάς, Παναργειακός και Πυρσός).
Οι πρώτοι στην βαθμολογία του κάθε ομίλου επρόκειτο να συναντηθούν σε διπλό αγώνα μπαράζ για την ανάδειξη του πρωταθλητή. 

Η έναρξη του πρώτου πρωταθλήματος της Ε.Π.Σ. ΒορειοΔυτικής Μακεδονίας έγινε στις 7-7-1957 με τα παιχνίδια της 1^ης αγωνιστικής στους δύο ομίλους.
Στην πρεμιέρα του Α’ Ομίλου τα αποτελέσματα ήταν Ολυμπιακός Κοζάνης – Πτολεμαίος 2-0 (σκόρερς οι Βελεντσιάης στο 40’ και Μπέσσας στο 86’), Μ. Αλέξανδρος Φλώρινας – Μακεδονικός Κοζάνης 0-2 άνευ αγώνος (διεκόπη στο 75’ λόγω επεισοδίων, με το σκορ στο 0-1 με γκολ του Καλώτα, και κατακυρώθηκε αργότερα υπέρ του Μακεδονικού) και Αρης Πτολεμαΐδας – Ελλάς Φλώρινας 0-2 (σκόρερ ο Μανουκάκης στο 63’ και στο 88’).

Στον Β’ Ομιλο η Ορεστιάδα είχε ρεπό, Αρης Καστοριάς – Πυρσός Γρεβενών 0-2 άνευ αγώνος (κανονικός αγώνας 2-0 υπέρ του Αρη με γκολ του Κυριάζου και του Ρούσκα, το παιχνίδι κατακυρώθηκε αργότερα στον Πυρσό μετά από ένσταση) ενώ το Παναργειακός – Ατρόμητος Καστοριάς θεωρήθηκε ότι χάθηκε και από τις δύο ομάδες που υπέβαλλαν και κέρδισαν ένσταση η μία εναντίον της άλλης!

Πρώτος στον Α’ Ομιλο τερμάτισε ο Ολυμπιακός Κοζάνης με 27 βαθμούς (8 νίκες, 1 ισοπαλία, 1 ήττα, τέρματα 21-2), έναν βαθμό περισσότερο από τον τότε «αιώνιο» αντίπαλο του Μακεδονικό Κοζάνης που τερμάτισε δεύτερος με 26 βαθμούς (7 νίκες, 2 ισοπαλίες, 1 ήττα, τέρματα 22-6).

Ο Μακεδονικός μάλιστα ήταν η μοναδική ομάδα που κέρδισε τον Ολυμπιακό σε όλο το πρωτάθλημα (με 1-0 την 7^η αγωνιστική στις 1-9-1957 με γκολ του Καλώτα στο 17’).

Πρώτη του Β’ Ομίλου ήταν η Ορεστιάδα Καστοριάς με 21 βαθμούς (6 νίκες, 1 ισοπαλία, 1 ήττα, τέρματα 16-6) ενώ δεύτερος τερμάτισε ο Πυρσός Γρεβενών με 20 (5 νίκες, 2 ισοπαλίες, 1 ήττα, τέρματα 12-4).
Ο πρώτος αγώνας μπαράζ μεταξύ των νικητών των δύο ομίλων έγινε στην Καστοριά στις 20-10-1957 όπου ο Ολυμπιακός επιβλήθηκε με 0-2 χάρη σε γκολ του Γιάννη Κωφίδη στο 32’ και του Τηλέμαχου Σπανίδη στο 72’.
Ο αγώνας-ρεβάνς έγινε στις 3-11-1957 στο κατάμεστο γήπεδο Κοζάνης όπου ο Ολυμπιακός αναδείχθηκε πρωταθλητής, επιβεβαιώνοντας την ανωτερότητα του, καθώς νίκησε με 4-0 την Ορεστιάδα με χατ-τρικ του Τηλέμαχου Σπανίδη (1’, 59’ και 75’) κι ένα γκολ του Πλάτωνα Φάκα στο 54’.


Πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος αναδείχθηκε ο Τηλέμαχος Σπανίδης του Ολυμπιακού Κοζάνης με συνολικά 11 γκολ σε 12 αγώνες (7 γκολ στους 10 αγώνες του Α’ Ομίλου και 4 γκολ στους 2 αγώνες των μπαράζ).

Οι τέσσερις Ενώσεις που αποτελούσαν την Ε.Π.Σ. ΒορειοΔυτικής Μακεδονίας από το 1957 έως το 1983.

Εικόνα 2: Οι 19 παίκτες που χρησιμοποίησε ο Ολυμπιακός Κοζάνης για την κατάκτηση του πρώτου πρωταθλήματος Ε.Π.Σ. ΒορειοΔυτικής Μακεδονίας το 1957. Οι Ζελελίδης (από Οχυρόν Νευροκοπίου Δράμας) και Γυμνόπουλος (από Ξάνθη, δεν υπάρχει φωτογραφία του) ήταν φαντάροι στην Κοζάνη, ο Καρούκης (υιοθετημένος από τον Κοζανίτη δικηγόρο Καρούκη, πραγματικό όνομα Πατηνιώτης) ήταν από Πειραιά ενώ οι υπόλοιποι 16 ήταν από την Κοζάνη και τα γύρω χωριά της.

Μία ενδεκάδα του πρωταθλητή της Ε.Π.Σ. ΒορειοΔυτικής Μακεδονίας Ολυμπιακού Κοζάνης το 1957 (φωτογραφία από το αρχείο του Κωνσταντίνου Βελεντσιάη). Από αριστερά: Γιάννης Βελεντσιάης, Τάσος Εμμανουηλίδης, Χαριλάκης Κουτσιμάνης, Αδάμος Παπαδόπουλος, Γιώργος Ζελελίδης, Τάκης Ξανθόπουλος, Ντίνος Νινιώτας (αρχηγός), Γιάννης Κωφίδης, Πλάτων Φάκας, Τηλέμαχος Σπανίδης, Θανάσης Καραμάρκος.

 Ανταπόκριση του Γιάννη Κορκά (ψευδώνυμο "Δημογιάννης") στα Αθλητικά Νέα (αθλητική εφημερίδα του Νίκου Καμπάνη με έδρα την Θεσσαλονίκη) της 4-11-1957.

Ευχαριστώ πολύ τον γενικό γραμματέα της Ε.Π.Σ. Κοζάνης Πέτρο Κυρζόπουλο για τα ιστορικά στοιχεία αλλά και τις διορθώσεις στο κείμενο.
Κώστας Τσιώρας
Κοζάνη, Νοέμβριος 2017